Fince sıfatlar konusu

Fince Sıfatlar Dersi

Fince'de sıfatlar (adjektiivit), bir ismi ya da zamiri tanımlayan, nitelik ve özellik belirten kelimelerdir. Sıfatlar, dilde genellikle isimlerin önünde yer alır ve o ismin nasıl, ne tür, hangi özelliklere sahip olduğunu belirtir.

1. Sıfatların Temel Görevi

Fince sıfatları, bir ismin ya da zamirin niteliğini tanımlayan kelimelerdir. Örneğin, bir kişinin, bir nesnenin ya da bir yerin ne olduğunu, nasıl olduğunu, hangi özelliklere sahip olduğunu belirtir.

Örnek:

• Iso talo – "Büyük ev"
• Iso (büyük) sıfatıdır ve talo (ev) ismini nitelendirir.
• Kaunis kukka – "Güzel çiçek"
• Kaunis (güzel) sıfatıdır ve kukka (çiçek) ismini nitelendirir.

2. Fince'deki Sıfat Çekimleri

Fince sıfatlar, sadece bir ismi tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda o ismin sayısına, cinsiyetine ve durumuna (yani, ismin hangi hallere girdiğine) göre de çekimlenir.

2.1. Sayısal Çekimler

Fince'de sıfatlar, tekil ve çoğul isimlerle uyumlu olmalıdır. Tekil isimlerle kullanılan sıfatlar farklı, çoğul isimlerle kullanılan sıfatlar ise farklı şekilde çekimlenir.

Örnekler:

• Yksi iso talo – "Bir büyük ev" (tekil)
• Iso (büyük) sıfatı tekil bir isme göre çekimlenmiştir.
• Kaksi isoa taloa – "İki büyük ev" (çoğul)
• Isoa (büyük) sıfatı çoğul bir isme göre çekimlenmiştir.

2.2. Varlık Durumu (Partitive)

Fince'deki sıfatlar, belirli ve belirsiz nesneler arasında farklar gösterebilir. Bu da sıfatların doğru şekilde çekimlenmesini gerektirir. Partitive hali sıfatların belirli bir öğeyi değil, belirsiz bir öğeyi ifade ettiği zaman kullanılır.

Örnek:

• Kaunis talo – "Güzel ev" (belirli)
• Kaunista taloa – "Güzel evi" (belirsiz)

2.3. Cinsiyet Uyumu

Fince dilinde cinsiyet, sıfatların çekiminde etkili değildir. Yani, sıfatlar erkek ya da kadınla uyumlu şekilde değişmez. Fince'de sıfatlar, sadece tekil ve çoğulda değişir.

3. Sıfatların Kullanımı

Fince'de sıfatlar, genellikle tanımladığı ismin önünde yer alır. Ancak, bazen sıfatlar yüklemde de bulunabilir.

Örnekler:

• Pieni koira – "Küçük köpek" (sıfat ismin önünde)
• Se on pieni koira. – "O küçük bir köpek." (sıfat yüklemde)

4. Fince'deki Yaygın Sıfatlar

Aşağıda, Fince'de sıkça kullanılan bazı sıfatları ve anlamlarını bulabilirsiniz:

5. Sıfatlarla Yapılabilecek Cümleler

Fince'de sıfatlar, cümlede önemli bir rol oynar ve genellikle ismin önünde yer alır. Sıfatların bir isimle birlikte kullanımı, cümlenin anlamını belirler.

Örnek Cümleler:

·         Se on iso talo. – "O büyük bir ev."

• Se (o) → Zamir
• on (olmak fiili)
• iso (büyük) → Sıfat
• talo (ev) → İsim

·         Minulla on kaunis koira. – "Bende güzel bir köpek var."

• Minulla (benim) → Zamir
• on (var) → Yüklem
• kaunis (güzel) → Sıfat
• koira (köpek) → İsim

6. Fince'de Sıfatların Dereceleri

Fince'deki sıfatlar, sıfatın derecesine göre farklı şekillerde çekimlenebilir. Dereceli sıfatlar, bir özelliğin daha fazla ya da daha az olduğunu ifade eder.

6.1. Basit (Pozitif) Derece

• Kaunis – Güzel

6.2. Karşılaştırmalı (Komparatif) Derece

• Kauniimpi – Daha güzel
• Bu, sıfatın karşılaştırmalı derecesidir ve bir şeyin diğerine göre daha güzel olduğunu ifade eder.

6.3. En Yüksek (Süperlatif) Derece

• Kaunein – En güzel
• Bu, sıfatın en yüksek derecesidir ve en güzel olma durumunu ifade eder.

Örnek:

·         Hän on kauniimpi kuin minä. – "O, benden daha güzel."

• kauniimpi (daha güzel) → Karşılaştırmalı derece

·         Hän on kaunein. – "O en güzel."

• kaunein (en güzel) → Süperlatif derece

8. Fince'de Sıfatların Kullanıldığı Diğer Yapılar

Fince'de sıfatlar sadece tek başına kullanılmaz, sıfatlar bazen diğer dilbilgisel yapılarla birleşerek daha karmaşık yapılar oluşturur. İşte bu tür yapılar hakkında bazı örnekler:

8.1. Sıfatlar ve İsimlerle Kullanım

Sıfatlar, isimleri nitelerken genellikle de (ve) bağlacıyla kullanılırlar.

Örnek:

• Hän on nuori ja kaunis. – "O genç ve güzel."
• Burada nuori (genç) ve kaunis (güzel) sıfatları ja (ve) bağlacıyla bağlanmış.

8.2. Sıfatlar ve Fiillerin Kullanımı

Fince’de sıfatlar, fiillerle birlikte de kullanılabilir ve fiilin anlamını pekiştirebilir. Bu durumda sıfatlar genellikle fiil ile birleşir ve bir durumu ya da eylemi tanımlar.

Örnek:

• Hän on väsynyt. – "O yorgun."
• Burada on (olmak fiili) ve väsynyt (yorulmuş) sıfatı birleşerek bir durumu ifade eder.

8.3. Sıfatlar ve Zarf Kullanımı

Sıfatlar zaman zaman zarflarla birlikte kullanılır. Zarf, sıfatın anlamını daha fazla güçlendirebilir.

Örnek:

• Se on erittäin kaunis. – "O son derece güzel."
• Erittäin (son derece) zarfı, kaunis (güzel) sıfatının derecesini arttırır.

8.4. Sıfatlar ve Olumlu Durumlar

Sıfatlar, yalnızca fiziksel ya da duygusal durumu anlatmakla kalmaz, aynı zamanda bir şeyin olumlu yönlerini tanımlamak için de kullanılabilir.

Örnek:

• Se on mielenkiintoinen kirja. – "Bu ilginç bir kitap."
• Mielenkiintoinen (ilginç) sıfatı, kirja (kitap) isminden önce kullanılarak kitabın özelliklerini tanımlar.

9. Fince Sıfatların Dereceli Hali: Karşılaştırmalar

Fince’de sıfatlar daha fazla veya daha az olan bir durumu ifade etmek için karşılaştırma yapabilir. Bu karşılaştırmalar pozitif, komparatif (daha) ve süperlatif (en) olmak üzere üç farklı şekilde yapılır.

9.1. Pozitif Derece

Bu, sıfatın en temel halidir ve nesnenin basit bir özelliğini tanımlar.

Örnek:

• Pieni – Küçük
• Kaunis – Güzel
• Nopea – Hızlı

9.2. Karşılaştırmalı Derece (Komparatif)

Komparatif, bir şeyin diğerine göre daha fazla olduğunu ifade eder. Genellikle sıfata -mpi eklenerek yapılır.

Örnek:

• Pienempi – Daha küçük
• Kauniimpi – Daha güzel
• Nopeampi – Daha hızlı

Komparatif yapı, iki şey arasında karşılaştırma yaparken kullanılır. Örneğin:

• Tämä koira on kauniimpi kuin tuo koira. – "Bu köpek o köpekten daha güzel."

9.3. Süperlatif Derece (En Yüksek)

Süperlatif, bir şeyin en yüksek seviyede olduğunu ifade eder. -in ekini alarak yapılır.

Örnek:

• Pienin – En küçük
• Kaunein – En güzel
• Nopein – En hızlı

Süperlatif, bir şeyin diğer tüm şeylerden üstün olduğunu belirtmek için kullanılır:

• Hän on kaunein. – "O en güzel."

10. Fince'deki Yaygın Sıfatların Karşılaştırmaları

Aşağıda bazı yaygın Fince sıfatlarının karşılaştırmalı ve süperlatif formlarını bulabilirsiniz: